خواص گشنیز شامل دو قسمت است. یکی خواص سبزی گشنیز و دومی خواص درمانی میوه گشنیز که تخم گشنیز هم به آن می‌گویند.
گشنیز گیاه بومی جنوب اروپا و مناطق مدیترانه‌ای می‌باشد. البته به دلیل چهار فصل بودن کشور ایران در همه مناطق ایران نیز می‌روید. این گیاه که یک گیاه علفی و یک‌ساله محسوب میشود، ساقه‌های به رنگ سبز دارد که تا اندازه حدودا ۸۰ سانتیمتر ارتفاع پیدا می‌کند.
برگهای این گیاه به دو شکل دیده میشود: آن‌هایی که از قاعده ساقه می‌رویند، معمولا به شکل دندانه دار و سری دیگر برگهایی هستند که در طول ساقه می‌روید، که باریک و نازک هستند، قسمت‌های مورد استفاده گیاه برگ‌ها و میوه آن هستند که معمولا به میوه آن تخم گشنیز می‌گویند. میوه این گیاه گرد و به رنگ زرد متمایل به سبز دیده میشود. معمولا میوه و برگ در زمان تازگی گیاه بوی مطبوعی ندارند ولی مقداری که از چیدن آن می‌گذرد از عطر بسیار زیادی برخوردار میشود.
پرسش و پاسخ با استاد محمدرضا صفاری: خواص گشنیز
.
نگاه کلی به خواص گشنیز
گشنیز هم مانند سبزیجات دیگر هم به صورت تازه، پس از مراحل شست وشو و ضدعفونی استفاده میشود و هم به صورت پخته و در غذا که در صفحات قبل به تفصیل توضیح داده شد. در میوه یا تخم گشنیز بر طبق مطالعات دانشمندان صنایع غذایی این ترکیبات وجود دارد: کربوهیدرات، پروتئین، ویتامین C، ویتامین A ویتامین K، پتاسیم، منگنز، کوالین و اسید اگزالیک و اسانس. البته این میوه گیاهی دارای مواد آنتی اکسیدانی همچون بتاکاروتن، بتاکربیتو گرائینن، لوتئین و زیاکساریتین ۲ Ziaxarithin) ۲) نیز می‌باشد.
یکی از خواص گشنیز ضد کرم و ضد انگل می باشد. از تخم یا میوه گشنیز بیشتر به منظور تقویت اعصاب و خواب‌آور استفاده می‌گردد. این گیاه دارویی قادر است فشار خون را تنظیم نماید و قند و کلسترول خون را کاهش دهد. این میوه دارویی، به جهت طبیعت گرمی که دارد، به منظور افزایش تمایلات جنسی و تقویت قوای جنسی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
از این گیاه دارویی به منظور درمان و رفع حملات ناگهانی میگرن و سردردهای عصبی بسیار استفاده میشود. میوه گشنیز به عنوان تقویت کننده عمومی بدن و تقویت سیستم دفاعی بدن بسیار مفید است و از جهاتی به عنوان یک گیاه دارویی تقویت دستگاه گوارش و ضد نفخ معده و بادشکن قوی عمل می‌نماید. از تخم گشنیز به منظور قاعده آوری و تنظیم دوره قاعدگی بانوان استفاده میشود.
همچنین بانوانی که در حال ورود به سیکل یائسگی می‌باشند از این گیاه دارویی بسیار بهره می‌برند. این میوه بسیار معطر و مطعم، در صنایع غذایی و بهداشتی و ادویه‌سازی هم کاربردهای فراوانی دارد. به منظور درمان بی‌خوابی از تخم گشنیز بسیار سود می‌برند. از تخم گشنیز به جهت ویتامین A و ویتامین K موجود در آن، در زمینه جلوگیری از سرماخوردگی و ابتلا به بیماریهای ویروسی بسیار نفع می‌برند.
لازم به ذکر است که تمام این مطالب برطبق مشاهدات و مستندات علمی اساتید و دانشمندان، توضیح داده شده است. از تخم گشنیز در طب قدیم به عنوان داروی برطرف کننده تب تیفوئید و درمان کننده بیماریهای عفونی رودهای نیز بهره می‌بردند. همچنین تخم گشنیز قادر است شیر مادر شیرده را تا دو برابر افزایش دهد. از تخم گشنیز به منظور ضدعفونی کردن دهان و بیماریهای دهان و حتی برطرف کردن دندان دردی که ناشی از عفونت دندان باشد بهره می‌برند.
خواص گشنیز برای یبوست
این گیاه علفی در تمام مناطق ایران رشد می‌کند. ساقه گیاه کوتاه و نازک و برگهای آن بسیار لطیف می‌باشد. تقویت کننده معده و ضد باکتری معده و روده می‌باشد. برای جلوگیری از یبوست روزی ۲۰ گرم سبزی گشنیز را خُرد کرده و میل کنید. برای رفع یبوست روزی یک استکان آب گشنیز صبح ناشتا یا شب موقع خواب با یک قاشق روغن زیتون مصرف شود.
گشنیز تصفیه کننده خون
اگر در بدن شما جیوه یا فلزات دیگری وجود دارد، حتما گشنیز مصرف کنید. این گیاه نه تنها فلزات را از بدن شما دفع می‌کند، بلکه برای پاک‌سازی خون بسیار مفید است. همچنین یکی دیگر از خواص گشنیز، مشکلات قلبی و عروقی و اضطراب را از بین ببرد.
خواص گشنیز برای دیابت
از جمله خواص گشنیز تسکین‌دهنده صفرا، برطرف کننده التهاب و تشنگی در بیماران دیابتی است همچنین مصرف این گیاه در ترشح انسولین از پانکراس، افزایش حساسیت بافتی و کاهش قند خون نقش موثری دارد.
نشان داده شده است که تخم گشنیز به میزان قابل توجهی قند خون را در افراد مبتلا به دیابت کاهش می‌دهد. آزمایش‌های کنونی نشان می‌دهد که گشنیز به فعال شدن آنزیم‌هایی کمک می‌کند که به بدن شما در پردازش مؤثر گلوکز خون کمک می‌کنند. در حالی که مطالعات بیشتری باید انجام شود، افراد مبتلا به قند خون بالا ممکن است از افزودن گشنیز بیشتر به رژیم غذایی خود سود ببرند.
درمان خانگی میگرن با گشنیز
بیش از هفت هزار سال است که مردم از تمدن‌های مختلف از خواص شفابخش و طعم‌دهندگی دانه‌های گشنیز استفاده کرده‌اند. گشنیز برای قابلیتش در درمان بیماری‌ها از آلرژی تا دیابت و میگرن مورد تمجید قرار گرفت. طب سنتی آیورودا گشنیز را برای تسکین فشار سینوس و سردردها از طریق ریختن آب جوش بر روی بذر گشنیز و بخور آن استفاده می‌کند.
تحقیقات بر روی اثرات دارویی بذرها به طور کلی بر روی پتانسیل آن در درمان آرتریت و دیابت متمرکز میشود. مطالعه بیشتر باید انجام شود تا مشخص شود که آیا بذر گشنیز به عنوان درمانی برای درد میگرن مفید است یا خیر؟ اگرچه پتانسیل ضدالتهابی دانه‌های گشنیز میتواند دلیلی برای اثبات مفید بودن آن برای برخی افراد مبتلا به میگرن باشد. دانه‌های گشنیز می‌توانند جویده شوند و در غذا و انواع دمنوش مورد استفاده قرار بگیرد. عصاره‌های خوراکی آن نیز در دسترس هستند.
کاهش کلسترول بد
گشنیز دارای اثرات متعددی است که میتواند برای سلامت قلب شما مفید باشد. این گیاه به عنوان یک دیورتیک عمل می‌کند که میتواند به دفع سدیم اضافی از سیستم شما و کاهش فشار خون کمک کند. تحقیقات اولیه همچنین نشان می‌دهد که گشنیز میتواند به کاهش کلسترول LDL «بد» کمک کند و خطر ابتلا به تصلب شرایین را که نوعی بیماری عروق کرونر قلب است، کاهش دهد.
ارزش غذایی گشنیز
گشنیز منبع عالی ویتامین A است که به تغذیه شبکیه چشم، مرطوب نگه داشتن چشم‌ها و به طور کلی از بینایی شما کمک می‌کند. گشنیز همچنین سرشار از ویتامین C است که برای سیستم ایمنی بدن شما مهم است. مصرف کافی ویتامین C به حفظ گلبول‌های سفید خون شما در حالت کارکرد و کمک به جذب آهن کمک می‌کند. ویتامین C همچنین در بهبود زخم و تولید کلاژن نقش دارد که به سفت نگه داشتن پوست کمک می‌کند.
گشنیز همچنین منبع خوبی از موارد زیر است:
- ویتامین A
- ویتامین سی
- ویتامین K
- اهن
- کلسیم
- مواد مغذی در هر وعده
یک قاشق چایخوری برگ گشنیز خشک حاوی:
- کالری: ۲
- پروتئین: کمتر از ۱ گرم
- چربی: کمتر از ۱ گرم
- کربوهیدرات: کمتر از ۱ گرم
- فیبر: کمتر از ۱ گرم
- شکر: کمتر از ۱ گرم
عوارض گشنیز
گشنیز در کاهش قند خون موثر است. در واقع، آنقدر در کاهش قند خون موثر است که افرادی که از داروهای دیابت استفاده می‌کنند یا مبتلا به افت قند خون هستند، باید در مصرف گشنیز احتیاط کنند.
از آنجایی که گشنیز یک ادویه است، معمولاً به مقدار زیاد مصرف نمی‌شود. با این حال، مطالعات اولیه نشان داده است که عصاره گشنیز میتواند قند خون را در دوزهای پایین ۲۰ میلی گرم در هر کیلوگرم وزن کاهش دهد. در حالی که عصاره گشنیز بسیار قوی‌تر از گشنیز استاندارد است، اما اگر هیپوگلیسمی دارید، همچنان عاقلانه است که مصرف گشنیز خود را کمتر از چند گرم نگه دارید.
البته تخم گشنیز در عین حالی که برخی از پزشکان معتقدند که میتواند به عنوان مقوی قلب مورد استفاده قرار گیرد، در برخی افراد به خصوص افرادی که جراحی قلب انجام داده‌اند و یا افرادی که از داروهایی همچون وارفاین و یا آسپرین استفاده می‌کنند، بسیار مضر و خطرناک می‌باشد.
لازم به ذکر است تخم گشنیز به حدی در آرام بخشی اعصاب قوی است که اگر به مقدار مناسبی مصرف نگردد میتواند برای فرد مصرف کننده، مستی و بی‌حسی و خواب زیاد و بعد هم گیجی بعد از خواب را ایجاد نماید. پس حتما باید به مقدار معین استفاده گردد. لازم به ذکر است که در طب قدیم برگ گشنیز را سرد و میوه آن را با طبیعت گرم می‌شناختند.
نحوه مصرف گشنیز
از میوه گشنیز برای استفاده در تمامی موارد ذکر شده و در قسمت خواص گشنیز هم به صورت پودر شده و هم به صورت دم کرده و در برخی اوقات به صورت جوشانده از آن بهره می‌برند. معمولا به جهت تقویت اعصاب و آرام بخش بودن آن بهتر است از دم کرده ۲ گرم میوه خشک آن در یک لیوان cc۱۵۰ آب جوش و برای مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه که بر روی حرارت بسیار ملایم بخار کتری قرار گرفته است، بهره برد.
به منظور قاعده آوری و تقویت دستگاه گوارش و ضدنفخ بودن آن و همچنین به منظور جلوگیری از ابتلا به سرماخوردگی و برطرف کردن کرم و انگلهای روده و همچنین کاهش قند خون، چربی خون، تنظیم فشار خون، ضدعفونی کردن دهان و رفع بیماریهای دهان و دندان، بهتر است مقدار ۱۰ | گرم از میوه تازه را در یک لیتر آب برای مدت ۱۰ دقیقه با شعله بسیار ملایم جوشانده و سپس لعاب آن را در طول روز مصرف کرد.
اما جهت تقویت سیستم ایمنی بدن یا تقویت عمومی بدن و ازدیاد شیر مادران و تقویت قوای جنسی و افزایش تمایلات جنسی، بهتر است که مقدار ۴ گرم از میوه خشک شده آن را پودر کرده و در داخل شیر یا دوغ یا ماست و آب میوه ریخته و در طول روز به مصرف رساند.
خرید دمنوش دمنوش شنبلیله و گزنه و گشنیز نیوشا
برای خرید دمنوش شنبلیله و گزنه و گشنیز نیوشا از فروشگاه ما اقدام کنید و از خواص دمنوش شنبلیله و دیگر گیاهان بهره‌مند شوید. همچنین می‌توانید با مشاهده کاتالوگ محصولات نیوشا و گواهی نامه‌ها و مجوزهای نیوشا با خیال راحت اقدام به خرید دمنوش نیوشا کنید.
